Study Set Content:
kung saan bukambibig o nalilipat-lipat-isip ang mga
akda. Ito’y sa paraang pagsasaawit, pagsasakwento, pagsasatula na namememorya ng
karamihan.
Pasalindila o pasalita /pabigkas
ang pinakabagong paglilipat ng kaalaman dulot ng
teknolohiya. Nagiging makulay at komplikado ang paraan ng pagtatala at pagsasalin ng
panitikan dahil sa mga kagamitang audio-visual. Katulad na lamang ang mga malayang
pagpapahayag ng mga akda gamit ang radyo, telebisyon at pelikula na mas masining
dahil halos lahat ng uri ng sining, musika, sayaw, arkitektura, fotograpiya, pintura at iba
pang kauri ay nagpasama-sama. Sa kasalukuyan, mas higit itong kinahuhumalingan ng
madla lalo na ng kabataan kaysa pagbasa dahil bukod sa napakamalikhain at
napakasining ay napakamakatotohanan pa ang mapanlibang at mapangaral na
pagtunghay dito
Pasalintroniko o paelektroniko
na naipasa ang mga akda sa pamamagitan ng Alibata o
matandang alpabeto ng mga sinaunang Filipino at sa kalaunan ay naipremta at
nailimbag na ang naisasatitik na kaalamang lahi.
Pasalinsulat o pasulat
Naipapahayag ang panitikan ayon sa mga sumusunod na kaanyuan
Patula
Patuluyan
Patanghal
ang anyo kung may taludturan at saknungan. Maaaring may sukat at tugmaang
pantig sa hulihan na sumusunod sa tradisyunal o makalumang anyo ng akdang tula;
malaya na walang sukat at tugma (free verse); o di kaya’y may tugmaan ngunit walang
sukat o kabaligtaran. Taglay ng tula ang tugmaan dahil layunin ng makata na mapanatili
ang aliw-iw o kagandahan sa pandinig sa pagbigkas nito.
Patula
naman ang anyo ng akda kung ito’y nahuhulma sa pamamagitan ng mga
talata na binubuo ng mga pangungusap. Kabaligtaran ito ng anyong patula dahil madali
itong basahin at unawain, di tulad ng patula na kailangan ng malawak na kaalaman sa
mga talinghaga.
Patuluyan
ang anyo ng akda kapag ito’y isinasadula o itinatanghal sa entablado.
Tinatawag din itong drama o dula. Ang mga dayalogong naisusulat ay maaaring patula o
patuluyan. Pasalitaan o padayalogo ang paglalahad nito na karaniwang nahahati sa
yugto na maaaring iisahin, dadalawahin o tatatluhing yugto, ang kabuuan. Tagpo naman
ang tawag sa bumubuo ng yugto.
Patanghal
kwento o salaysay na nagsasalamin ng mga matatandang kaugaliang Filipino,
kadalasan ay naglalahad ng pinagmumulan ng ngalan ng bagay, pook o pangyayari.
Mayaman na nito ang mga Filipino bago pa dumating ang Kastila. Ito’y naisasaling-bibig
mula sa mga kauna-unahang Filipino hanggang sa ngayon. Nag-iiwan ng mahahalagang
kaisipan ang mga ito sa mga mambabasa, maliban sa naidudulot nitong giliw sa pagbasa
ng mga pangyayaring hindi makatotohanan o kapani-paniwala.
Alamat
Alamat ng mga Tagalog:
Alamat ng Bigas
Alamat ng Hayop na Nagkapakpak para Lumigaya ang Bulaklak
Alamat ng Bundok Pinatubo
Ang Pinagmulan ng Makapuno
Apayao
Ang Sakim na Unggoy
Ilocano
Bakit Maliwanag ang Araw kaysa Buwan
Pampanga
Ang Unggoy at Pagong
Tinggianes, Cordillera
Ang Batik ng Buwan
Cebuano
Ang Unang Unggoy
Bikol
Alamat ng Bulkang Mayon
Bikol
Alamat ng Bundok Kanlaon
Negros
Ang Pinaggalingan ng Pulo ng Bisayas
Visayas
Alamat ng Iloilo
Iloilo
Ang Makasaysayang Siete Islas de Peccado
Iloilo
