sa nobela nababasa ang tungkol sa pananampalataya, ang
pagkilala sa kapangyarihan ng Panginoon ang mga pagmimilagro at tungkol sa
kagandahang asal.
Tradisyong panrelihiyon
ang nobela ay kasasalaminan ng katutubong ugali ng mga
Filipino. Marahil naaipapaliwanag ito sa nobelang Nena at Neneng ni Valeriano
Hernandez y Pea. Sa nobelang ito ay ipinahahayag ang katapatan ng isang kaibigan
ng mga taganayon. Ang pagpapahalaga sa puri at dangal ng isang dalagang Filipina
atbp
Tradisyong katutubo
Marahil naaipapaliwanag ito sa nobelang Nena at Neneng ni
Valeriano
Hernandez y Pea.
a nobela, pinag-ukulan ng pansin ang emosyon, ang
damdamin, inilalarawan ang magandang bagay at ng lungkot, at kaligayahan, ang
pantasya
Tradisyong romantisismo
sa nobela, pinag-ukulan ng pansin ang emosyon, ang
damdamin, inilalarawan ang magandang bagay at ng lungkot, at kaligayahan, ang
pantasya tulad ng mga inilalarawan sa nobelang “Sampaguitang Walang Bango” n
Iigo
Ed Regalado.
ang pagbabagong bunga ng pag-unlad ng agham at teknolohiya
kasabay ng pagkagising ng mga Filipino sa pagpapahalaga sa demokrasya at
nasyonalismo ay nakaimpluwensiya sa pagbabago ng himig at paksa ng mga nobela.
Nabaling ang mga paksa sa mga makatotohanang pangyayaring nagaganap sa paligid
sa lipunan sa pamahalaan at pulitika.
Tradisyong realismo
Layunin na itanghal sa entablado ang mga pangyayari na maaring binubuo ng isa o
higit pang pangyayari na may isa o higit pang mga pangunahing tauhan at mga katulong na
tauhan. Ang dulang iisahing yugto ay naglalahad ng isang pangyayari sa buhay ng
pangunahing tauhan at natatapos sa maikling panahon. Samantala, ang mahabang dula ay
binubuo ng maraming pangyayari, maraming tauhan at tumatagal ng mahabang
Dula
Tatlong Bahagi ng Dula
Yugto
Tanghal
Tagpo
ito ang bahaging ipinaghahati sa dula. Inilalahad ang pangmukhang tabing upang
magkaroon ng panahong makapahinga ang mga nagsisiganap gayundin ang mga
manonood.
Yugto
ang bahaging ito ang ipinanghahati sa yugto kung kinakailangang magbago ng
ayos ang tanghalan
Tanghal
ito ang paglalabas-masok sa tanghalan ng mga tauhang gumaganap sa dula.
Tagpo
Mga Uri ng Dula
Trahedya
Komedya
Melodrama
Parsa
Saynete
ito’y mahigpit na tunggalian. Mapupusok ang mga tauhan at ginagamitan ng
masidhing damdamin ito’y nagwawakas sa pagkasawi ng pangunahing tauhan.
Trahedya
ito’y nagtatapos sa masaya sapagkat ang mga tauhan ay nagkakasundo. Ang
wakas ay kasiya-siya sa mga manonood.
Komedya
nagwawakas nang kasiya-siya sa mabuting tauhan bagamat ang uring ito’y
may malungkot na sangkap. Labis kung minsan ang pananalita at damdamin sa uring
ito
Melodrama
ang layunin nito’y magpatawa sa pamamagitan ng kawil-kawil na pangyayari at
mga pananalitang lubhang katawa-tawa.
Parsa
ang pinakapaksa rito’y ang mga karaniwang ugali. Katulad ng parsa, ang
dulang ito’y katawa-tawa rin.
Saynete
ba pang uri ng Dula
Walang tinigang dula
Pangkasaysayang Dula
Dulang Papet
Dulang walang katotohanan
Isang uri ng dula na ang kwento ay itinatanghal sa
aksyon lamang at walang salita.
Walang tinigang dula (pantomime)
batay sa isang kasaysayan ang dulang
itinatanghal.
Pangkasaysayang Dula (Historical Play)